دوشنبه، فروردین ۲۸، ۱۳۸۵

خاموشی در ایالت تکزاس

چند ماه بعد از حمله های تروریستی یازدهم سپتامبر، ناگهان برق شهر نیویورک قطع شد و نه تنها نیویورک، بلکه بخش های بزرگی از سراسر ساحل شرقی ایالات متحده در خاموشی مطلق فرو رفت. تصاویر خبری تلویزیون گروه های بزرگی از مردم را نشان می داد که به دلیل از کار افتادن متروی شهر نیویورک مجبور شده بودند، پیاده مسیر های طولانی میان محل کار و مناطق مسکونی شان را طی کنند. ابتدا خیلی از انگشت های اتهام به سوی متهم همیشگی، یعنی القاعده و سایر گروه های تروریستی نشانه رفت، اما بزودی معلوم شد که به دلیل قدیمی بودن و فرسودگی شبکه توزیع برق، فشار زیاد ناشی از بالا رفتن مصرف باعث از کار افتادن بخشی از شبکه شده و در نتیجه فعل و انفعالات زنجیره ای ایجاد شده، ناگهان تمام شبکه از کار افتاده است

در آن زمان، چندین برنامه خبری به تحلیل شبکه توزیع برق در آمریکا پرداختند و هشدار دادند که فرسودگی و قدیمی بودن این شبکه بزودی به تکرار این گونه حوادث در سراسر آمریکا منجر خواهد شد. راستش باور کردنش برای من یکی دشوار بود. مگر ممکن است که آدم از خاموشی های هر شبه تهران فرار کند و بیاید آمریکا و در اینجا هم گرفتار همین خاموشی ها شود؟ از شانس من بیچاره بعید نیست

یک سال بعد، ایالت کالیفرنیا، درست در گرمای تابستان دچار کمبود برق شد، بطوری که شرکت های برق مجبور به جیره بندی توزیع شدند و درست مثل تهران، هر ناحیه ای در ساعات معینی در خاموشی فرو می رفت. باور می کنید؟ برنامه خاموشی

امروز، هفدهم آوریل 2006، اجرای برنامه خاموشی در ایالت تگزاس در صدر اخبار برنامه های خبری قرار داشت. گرمای ناهنگام موجب بالا رفتن مصرف برق در تگزاس شده است و فشار وارده به شبکه توزیع، مقامات را وادار به جیره بندی برق کرده است. به اخبار که گوش می دادم، بی اختیار به یاد سیمای جمهوری اسلامی افتادم، انگاری توی آپارتمان گلستان پنجم نشسته ام

آمریکایی ها ضرب المثلی دارند که می گوید، "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" این مثل سخت در تمام شئونات اینها رخنه کرده است و تمام تصمیم ها اقتصادی و برنامه های سیاسی این کشور بر اساس این مثل اتخاذ می شود. کارخانه های اتوموبیل سازی سال ها به ساخت یک مدل اتوموبیل ادامه می دهند بدون اینکه تغییری در آن ایجاد کنند. چرا؟ برای اینکه "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" برنامه های اقتصادی برای مدت های طولانی بدون تغییر ادامه پیدا می کنند. چرا؟ "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" سیاست های خارجی مملکت از بعد از جنگ جهانی دوم هیچگونه تغییری نکرده اند. چرا؟ "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی

نتیجه این می شود که کارخانه های اتوموبیل سازی ژاپنی بازار جهانی اتوموبیل را از انحصار فورد و شورولت خارج می کنند. در همین شش ماه گذشته، هر یک از این دو شرکت خودرو سازی آمریکایی اعلام کرده است که برای باقی ماندن در بازار رقابت ناگزیر به تعطیل کردن برخی از کارخانه هایش و اخراج سی هزار نفر از کارگرانش شده است. ضمنا می دانید که در اینجا وقتی کسی را اخراج می کنند، دیگر وزارت کار و امور اجتماعی یی در کار نیست که کارفرما را وادار به پرداخت حقوق و مزایا کند. شصت هزار نفر ناگهان بیکار می شوند که فورد و شورولت بتوانند در بازار رقابت باقی بمانند. یکی نیست بپرسد که چطور شد که تویوتا و مزدا و نیسان که در همین آمریکا کارخانه اتوموبیل سازی بر پا کرده اند، مجبور نشده اند برای باقی ماندن در بازار اقدام به اخراج کارگرانشان کنند. جوابش واضح است. ژاپنی ها اعتقاد ندارند که "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" اینها شبانه روز در فکر بهتر کردن فرآورده هایشان هستند. براشان مهم نیست که الآن دارد کار می کند. استدلالشان این است که "اگر کار می کند، پس حتما می تواند بهتر شود." صد البته کسانی که قائل به این استدلال هستند در بازار رقابت از سایر تولید کنندگان پیشی می گیرد

سیاست خارجی آمریکا سال هاست که بر اساس ژاندارمی دنیا و بازی کردن نقش پلیس استوار است. حتی وقتی حق با آن هاست، حرف حق شان را هم با زور می خواهند به دیگران بقبولانند. دیپلوماسی بر اساس زورگویی ناگزیر با مقاومت مواجه می شود. اما این زورگویی سال هاست متضمن منافع آمریکا بوده است. هرچقدر هم به این آمریکایی ها بگویی که شرایط امروز جهان با پنجاه سال پیش که پیروز از جنگ جهانی دوم بیرون آمده بودید متفاوت است، هضمش گویا برایشان دشوار است. چرا؟ برای اینکه تا حالا از این زورگویی سود برده اند. تا حالا این سیاست برایشان کارآمد بوده است. "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" هرچقدر هم به شان بگویی که کمی تغییر در این سیاست خارجی یکطرفه و اندکی حسن نیت و همکاری متقابل با دیگر ملت های جهان، ریشه تروریزم را خشک خواهد کرد، به گوششان نمی رود

سیاست های اقتصادی شان هم از این اصل "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" مستثنی نیست. یک ذره هم حاضر نیستند کوتاه بیایند. حتی الگو های موفق اقتصادی برخی از کشور های اروپایی هم این ها را وادار به تغییر خط مشی هاشان نمی کند. به جای اینکه خودشان را تغیییر بدهند، میلیون ها دلار خرج می کنند و چوب لای چرخ دیگران می گذارند، تا ثابت کنند که راه آنها اشتباه است

شبکه برق آمریکا، به اذعان تمام کارشناسان این صنعت، لااقل سی سال با تکنولوژی امروز فاصله دارد. نیاز امروز آمریکا به انرژی برق مستلزم بازسازی و نو کردن این شبکه است. اگر اقدامی در این زمینه صورت نگیرد، خاموشی های برنامه ریزی شده بخشی از زندگی روزانه مردم آمریکا خواهد شد. خاموشی های نیویورک، کالیفرنیا، و تگزاس باید موجب تغییر سیاست "اگر کار می کند، لازم نیست درستش کنی!" شود. تا وقتی این سیاست ادامه داشته باشد، باید شاهد باشیم که این بزرگ ترین اقتصاد جهان آرام آرام در سراشیبی افول قرار بگیرد. آیا آمریکایی ها ظرفیت درک این واقعیت را دارند یا همچنان لجبازانه در توهم شکست ناپذیری، تمام نشانه های شکست را نادیده خواهند گرفت؟

هیچ نظری موجود نیست: